Ο τράχηλος αποτελεί το κατώτερο και λεπτότερο τμήμα της μήτρας, όπου σαν λεπτός σωλήνας ενώνει τη μήτρα με τον κόλπο. Ο καρκίνος του τραχήλου αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες παγκοσμίως με μια συχνότητα εμφάνισης περίπου 470.000 νέων κρουσμάτων. Το 75-80% των θανάτων συμβαίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς σε αυτές δεν έχουν αναπτυχθεί προγράμματα προληπτικού ελέγχου. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο εκτιμάται, ότι περίπου 580 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Στα αρχικά στάδια της νόσου δεν υπάρχουν συμπτώματα και η νόσος αποκαλύπτεται μόνο κατά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο με test-pap. Ωστόσο, κάθε γυναίκα πρέπει να επικοινωνεί άμεσα με τον γιατρό της, όταν παρουσιάσει: α) κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή ή ανάμεσα στις περιόδους ή μετά την εμμηνόπαυση β) οι κολπικές εκκρίσεις που είναι δύσοσμες ή πολλές φορές περιέχουν και αίμα.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας οφείλεται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV-Human Papilloma Virus), ο οποίος μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Έχουν ανιχνευτεί πάνω από 100 τύποι του ιού, άλλοι εκ των οποίων θεωρούνται χαμηλού και άλλοι υψηλού κινδύνου, όπως οι τύποι 16,18,31,33,35,39,45,51,52,56,58,59,68,73, και 82. Περίπου το 80% των γυναικών έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό σε κάποια φάση της ζωής τους και από αυτές στο 70-90% θα εξαφανιστεί χωρίς να δημιουργήσει προκαρκινικές αλλοιώσεις, μετά από ένα διάστημα ενός έως δύο ετών. Σε ένα μικρό ποσοστό γυναικών ο ιός θα παραμείνει προκαλώντας προκαρκινικές αλλοιώσεις με κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο μετά από χρόνια. Οι αλλοιώσεις αυτές ανάλογα με την έκταση τους ταξινομούνται σε LGSIL ή CINI και HGSIL. Παράγοντες κινδύνου που έχουν βρεθεί σε αυτές τις γυναίκες είναι οι πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι, το κάπνισμα, η χαμηλή ανοσία, η κακή διατροφή και ο σπάνιος γυναικολογικός έλεγχος.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι νόσος, που έχει ως αφετηρία την αναπαραγωγική ηλικία. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 52 χρόνια, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι από τη στιγμή της αρχικής μόλυνσης και μέχρι οι προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις να εξελιχθούν σε καρκίνο μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο γυναικολογικός έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει σε ετήσια βάση test-pap, ξεκινώντας ένα χρόνο μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Σε περίπτωση μόλυνσης με HPV ιό είναι απαραίτητη η λήψη κυτταρικού υλικού από τον τράχηλο για την ταυτοποίηση του ιού (HPV-DNA test), καθώς και η διενέργεια κολποσκόπησης και η λήψη βιοψιών για ανίχνευση της έκτασης της αλλοίωσης. Κατόπιν, όταν οι βλάβες είναι εκτεταμένες (CIN II-III) αφαιρούνται χειρουργικά με τη χρήση ηλεκτροχειρουργικών εργαλείων ή laser. Έτσι η γυναίκα εφόσον βρίσκεται σε αναπαραγωγική ηλικία μπορεί να επιδιώξει εγκυμοσύνη σε ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά το τέλος της θεραπείας.
Το θετικό στην περίπτωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι, σε ό,τι αφορά την πρόληψη, ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και ο εμβολιασμός. Το test-pap και ο εμβολιασμός αποτελούν συμπληρωματικές προληπτικές μεθόδους. Σήμερα υπάρχουν δύο διαθέσιμα εμβόλια: το Cervarix και το Cardasil, τα οποία προστατεύουν έναντι των δύο συχνότερων ογκογόνων τύπων του ιού HPV, 16 και 18, που ευθύνονται για το 70% των περιστατικών. Το Cervarix έχει δείξει επιπλέον μεγαλύτερη προστασία έναντι των στελεχών 31,33 και 45, ενώ το Cardasil προστατεύει και έναντι των μη ογκογόνων τύπων 6 και 11, που δεν σχετίζονται με τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας, αλλά ευθύνονται για το 90% των οξυτενών κονδυλωμάτων. Ο εμβολιασμός συνίσταται σε κορίτσια 12-26 ετών και είναι προτιμότερο να γίνεται σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία, πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.
Συμπέρασμα: με το συνδυασμό εμβολιασμού HPV και test-pap η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι μία πραγματικότητα. Αν προσθέσουμε και τη χρήση HPV-DNA test καθώς και την κολποσκόπηση με τη ταυτόχρονη λήψη βιοψιών, τότε διαπιστώνει εύκολα κανείς ότι κάθε γυναίκα που σέβεται πάνω απ' όλα τον εαυτό της, έχει πολλά όπλα στην φαρέτρα της που θα την βοηθήσουν, ώστε να μην εμφανίσει ποτέ στη ζωή της καρκίνο τραχήλου μήτρας.
Ιωάννης Γ. Κανιάρης
Μαιευτήρας-Χειρούργος Γυναικόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου